Koronavirüsünün Hukuki Etkileri I İş - Borçlar Hukuku ve Detaylar

13 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü’nün Covid-19 isimli virüsü pandemi ilan etti. Bu ilanı takiben başta Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok kesiminden ülke olağanüstü hal ilan etti. Bu yazımızda Koronavirüsünün hukuki etkileri ele alınacaktır.

Koronavirüsünün Hukuki Etkileri

Koronavirüsünün Şirketler Üzerine Potensiyel Etkileri

Pandeminin Ülkelerdeki Etkisi

Ölüm oranı diğer virüsler gibi korkutucu olmasa da virüs hızlı bir şekilde yayılması onu dünya çapında bir kriz haline getirdi ve bu krizin ülkeler üzerinde ekonomik birçok etki yaratacağı ortadadır. Öncelikle, brent petrolün 20 Amerikan Doları düzeyinde gerilemesi dünya piyasalarında görüldü. Bu düşüş bazı ülkeler için kriz çanı anlamına gelse de gelişmekte ve enerjisini dış pazardan temin eden ülkeler açısından bir fırsat olarak görüldü. Bu düşüş ülkelerdeki cari dengeyi ve enflasyonu yarım veya bir puan civarında etkisi altına alacaktır.

Ülke bazında incelersek, Çin sanayisindeki yavaşlama göze çarpmaktadır. Sanayinin ülke ekonomisine katkısı %32 olmakla beraber, perakende satışların da ülke çapındaki olağanüstü halden negatif etkilendiği bu günler de yakın gelecekte Çin ekonomisini zorlu bir dönem beklemektedir. Çin’e karşı getirilen uçuş yasakları da turizm sektörünü baltaladığı anlaşılıyor, bu sektörlerin toplam da ülke ekonomine katkısı dikkate alındığında 2020 yılının ilk çeyreğinde büyüme oranının yüzde 3’e gerilemesi beklenmektedir.

Bir başka ülke İtalya ise Avrupa’da virüsün en ağır etkisi altında olan ülkedir. Virüsün en etkili olduğu bölge olan Lombardy’nin İtalyan ekonomisin %22’sini oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle geçtiğimiz sene yalnızca %0,2 büyüyen İtalya’nın 2020 yılında negatif bir büyüme oranına sahip olacağı beklenmektedir.

Şirketler Üzerine Olası Hukuki Sonuçlar

Koronavirusünün hukuki etkileri şirketler, iş, borçlar hukukunda öncelikli olarak karşımıza çıkmaktadır. Geçtiğimiz günlerde yapılan araştırmaya göre şirketlerin %51’inin olası acil durumlara karşı herhangi bir planı veya protokolü bulunmamaktadır. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların %27,2’sinin acil durumlara karşı herhangi bir hazırlığı dahi bulunmamakta iken, sadece %24’ünün yapım aşamasında olduğu bir planı bulunmaktadır. Sonuçlar ayrıca şirketlerden %92’sinin işletmenin/ofisin kapanması durumun da çalışanlarını evlerinden çalışmaya yönlendireceklerini ifade ettiğini göstermektedir.

Uzaktan çalışma ve hukuki statüsü hakkında yazımızı okuyabilirsiniz.

Gurcan Partners 9 ülkede şirketleşme hizmetleri veren Avrupa Merkezli bir uluslararası hukuk bürosudur. Yurt dışı ofislerimize buradan ulaşabilirsiniz.

Koronavirüsü neticesinde ortaya çıkabilecek hukuki ihtilaf / tedbirler hakkında detaylı bilgi için

Lütfen Bizimle İletişime Geçiniz:

@: info@gurcanpartners.com

veya

Bizi Arayın

+90 850 466 42 60

İş Hukuku Mevzuatı Çerçevesinde Koronavirüsünün Hukuki Etkileri

Bu çerçevede işçi ve işyeri sağlığının korunması, ücret ve diğer yükümlülüklerin süreç içerisindeki devamlılığı incelenecektir. Öncelikle işçinin hayatını idame ettirmesi için gerekli ücret, yan yükümlülükler ve ücretli-ücretsiz izin konuları önem arz etmektedir.

İşverenin kendi inisiyatifi ile veya idarenin tavsiye kararına istinaden iş yerinin kapatılması durumunda işçi ücretlerinde herhangi bir kesinti yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak, idare tarafından sokağa çıkma yasağı gibi zorlayıcı nedenlerden dolayı iş yerinin kapatılması söz konusu olur ise, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca işin durmasına veya çalışanın çalışmasını durduran zorlayıcı bir neden var olduğundan iş sözleşmesi 1 hafta askıya alınır ve bu süreç devamında işçi ücretli izinde sayılır. Belirtmek gerekir ki salgın hastalıklar Yargıtay’ın yerleşmiş içtihadına göre zorlayıcı bir nedendir.

Dolayısı ile Koronavirusünün hukuki etkileri iş hukukuna yansımaktadır. İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca iş yeri güvenliği ve işçi sağlığının korunması ve her türlü tedbirin alınması işverenin genel yükümlülükleri arasında yer almaktadır. O halde Koronavirus için alınması gereken her türlü tedbir işverenin sorumluluğundadır.

Alınan tedbirleri ihlal eden ve bu sebeple işyeri güvenliğini veya diğer işçilerin sağlığını tehlikeye sokan işçinin iş akdi haklı nedenle fesih edilebilecektir.

Son olarak işverenin işyerini kapatma kararı alması ve uzaktan çalışmaya karar vermesi İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca Uzaktan Çalışma kapsamına girmektedir. Burada işverenin bildirimi yazılı olarak yapması ve işçinin de muvafakatname vermesi önem arz eder. Bu süreç boyuna işçinin ücretinde herhangi bir değişiklikte meydana gelmeyecektir.

Ancak bu süreçte alınan tedbirler kapsamında bu yükümlükler hızla değişebilmektedir. En güncel bilgi için bizimle iletişime geçiniz.

Koranavirüsün Borçlar Hukuku Çerçevesinde (Sözleşmeler Üzerine Etkileri)

Koronavirusünün hukuki etkileri borçlar hukukunda da karşımıza çıkmaktadır. Karşılıklı sözleşmelerdeki edimlere olan etkisi büyük önem taşımaktadır. Keza 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 136 ve 168 maddeleri uyarınca ifa imkansızlığının varlığında borçlunun sorumlu tutulamayacağı, aşırı ifa güçlüğünde ise borçlunun hakimden sözleşmeyi yeni şartlara uyarlama bu mümkün değilse sözleşmeden dönme hükümlerinin uygulanmasını isteme hakkına sahiptir.

Belirtmeliyiz ki aşırı ifa güçlüğü için;

Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmesi beklenmeyen olağanüstü bir durumun çıkması,
Bu durumun borçludan kaynaklanmıyor olması,
Yerine getirilmesinin dürüstlük kuralınca borçludan beklenemeyecek olması ve
Borcun henüz ifa edilmemiş olması veya ihtirazı kayıtla ifa edilmiş olması gerekir.

Bu bilgiler ışığında Koronavirus salgın aşamasına ulaştığı söylenebileceğinden dolayı sözleşmeler üzerinde etkisi olacaktır. Ancak idare tarafından getirilebilecek yasakların niteliğine göre sözleşmeler üzerinde farklı etkiler de olacaktır. (Medikal malzemelerin ihracat yasağı gibi)

Sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bir durumda ifanın imkansızlığı söz konusu olabilir veya yalnızca Çin’den temin edilen ve artık üretimin azalmasına bağlı olarak fiyatı artan hammaddelerden üretilen ürünlerin satışına dair olan satış sözleşmesinde aşırı ifa güçlüğünün yer alabileceğini ifa etmek gerekir.

Gurcan Partners yurtdışı ofisleri yanında İstanbul Ofisiyle de müvekkillerine desteğe devam etmektedir. Bu sürece ilişkin şirketinizin kayba uğramaması adına uzman ekibimiz destek sağlayacaklardır.
Lütfen Bizimle İletişime Geçiniz:
@: info@gurcanpartners.com
veya
+90 850 466 42 60 (Türkçe)

Uluslararası ekibimizi buradan kontrol edebilirsiniz.

Gürcan Bülten 9 farklı ülkeden 13 farklı dilde yazılar içeren Gürcan Partners‘ın zengin paylaşım organıdır. Buradan okuyabilirsiniz.

Gurcan Partners Coronavirus Desk:

Diğer Yazılarımıza Buradan Ulaşabilirsiniz:

Koronavirüsünün Hukuki Etkileri

Feride Zülal San LLBs

Serhat İlhanlı

Gürcan Partners İstanbul Ofisi

Adres: Levent, Kanyon Tower Buyukdere Caddesi. No. 185, D Ofis Kat: 6, 34394 İstanbul, Türkiye

@: info@gurcanpartners.com

Gurcan Partners

Tüm hakları saklıdır. Koronavirüsünün Hukuki Etkileri isimli bu makalenin tüm hakları Gurcan Partners Uluslararası Hukuk Bürosunu aittir. İşbu yazı sadece bilgi vermek amaçlı olup yazarlar veya firma herhangi bir sorumluluk kabul etmez.

Bizimle İletişime Geçin

Bizimle lütfen mail üzerinden iletişime geçiniz. 24 saat içerinde dönüş sağlayacağız.

@: info@gurcanpartners.com

Telefonlarımız:

Türkiye Ofisi:

+90 850 466 42 60 (Türkçe)

Macaristan Ofisi:

+ 36 1 808 9449 (İngilizce)

Almanya Ofisi:

+49 211 976 35 818 (İngilizce)

Polonya Ofisi:

+48 22 153 03 60 (İngilizce)

Estonya Ofisi

+ 372 60 26 570 (İngilizce)

Çek Cumhuriyeti Ofisi

+420 234 717 540 (İngilizce)

Online Görüşmenizi Planlayın

Şimdi Planla

Koronavirüsünün Hukuki Etkileri