Koronavirüsünün Hukuki Etkileri

İş Hukuku Mevzuatı Çerçevesinde Koronavirüsünün Hukuki Etkileri

Bu çerçevede işçi ve işyeri sağlığının korunması, ücret ve diğer yükümlülüklerin süreç içerisindeki devamlılığı incelenecektir. Öncelikle işçinin hayatını idame ettirmesi için gerekli ücret, yan yükümlülükler ve ücretli-ücretsiz izin konuları önem arz etmektedir.

İşverenin kendi inisiyatifi ile veya idarenin tavsiye kararına istinaden iş yerinin kapatılması durumunda işçi ücretlerinde herhangi bir kesinti yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak, idare tarafından sokağa çıkma yasağı gibi zorlayıcı nedenlerden dolayı iş yerinin kapatılması söz konusu olur ise, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca işin durmasına veya çalışanın çalışmasını durduran zorlayıcı bir neden var olduğundan iş sözleşmesi 1 hafta askıya alınır ve bu süreç devamında işçi ücretli izinde sayılır. Belirtmek gerekir ki salgın hastalıklar Yargıtay’ın yerleşmiş içtihadına göre zorlayıcı bir nedendir.

Dolayısı ile Koronavirusünün hukuki etkileri iş hukukuna yansımaktadır. İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca iş yeri güvenliği ve işçi sağlığının korunması ve her türlü tedbirin alınması işverenin genel yükümlülükleri arasında yer almaktadır. O halde Koronavirus için alınması gereken her türlü tedbir işverenin sorumluluğundadır.

Alınan tedbirleri ihlal eden ve bu sebeple işyeri güvenliğini veya diğer işçilerin sağlığını tehlikeye sokan işçinin iş akdi haklı nedenle fesih edilebilecektir. 

Son olarak işverenin işyerini kapatma kararı alması ve uzaktan çalışmaya karar vermesi İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca Uzaktan Çalışma kapsamına girmektedir. Burada işverenin bildirimi yazılı olarak yapması ve işçinin de muvafakatname vermesi önem arz eder. Bu süreç boyuna işçinin ücretinde herhangi bir değişiklikte meydana gelmeyecektir.

Koranavirüsün Borçlar Hukuku Çerçevesinde (Sözleşmeler Üzerine Etkileri)

Koronavirusünün hukuki etkileri borçlar hukukunda da karşımıza çıkmaktadır. Karşılıklı sözleşmelerdeki edimlere olan etkisi büyük önem taşımaktadır. Keza 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 136 ve 168 maddeleri uyarınca ifa imkansızlığının varlığında borçlunun sorumlu tutulamayacağı, aşırı ifa güçlüğünde ise borçlunun hakimden sözleşmeyi yeni şartlara uyarlama bu mümkün değilse sözleşmeden dönme hükümlerinin uygulanmasını isteme hakkına sahiptir.

Belirtmeliyiz ki aşırı ifa güçlüğü için;

1. Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmesi beklenmeyen olağanüstü bir durumun çıkması,
2. Bu durumun borçludan kaynaklanmıyor olması,
3. Yerine getirilmesinin dürüstlük kuralınca borçludan beklenemeyecek olması ve
4. Borcun henüz ifa edilmemiş olması veya ihtirazı kayıtla ifa edilmiş olması gerekir.

Bu bilgiler ışığında Koronavirus salgın aşamasına ulaştığı söylenebileceğinden dolayı sözleşmeler üzerinde etkisi olacaktır. Ancak idare tarafından getirilebilecek yasakların niteliğine göre sözleşmeler üzerinde farklı etkiler de olacaktır. (Medikal malzemelerin ihracat yasağı gibi)

Sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bir durumda ifanın imkansızlığı söz konusu olabilir veya yalnızca Çin’den temin edilen ve artık üretimin azalmasına bağlı olarak fiyatı artan hammaddelerden üretilen ürünlerin satışına dair olan satış sözleşmesinde aşırı ifa güçlüğünün yer alabileceğini ifa etmek gerekir.

Gurcan Partners yurtdışı ofisleri yanında İstanbul Ofisiyle de müvekkillerine desteğe devam etmektedir. Bu sürece ilişkin şirketinizin kayba uğramaması adına uzman ekibimiz destek sağlayacaklardır.

Lütfen Bizimle İletişime Geçiniz:

@: info@gurcanpartners.com

veya

+90 850 466 42 60 (Türkçe)