TÜRKİYE’NİN GRİ LİSTEYE ALINMASININ SONUÇLARI

Ekim 2021’de Türkiye uluslarası kara para aklama ile mücadele örgütü FATF tarafından gri listeye alındı. Bu yazımızda gri listenin anlamı, Türkiye’nin gri listeye alınmasının nedeni ve olası sonuçları hakkında incelemelerde bulunduk.

Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), hedefi daha iyi bir yaşam için daha iyi bir politika olan uluslararası bir kuruluştur.

OECD ayrıca 30 demokratik ülkenin hükümetlerinin küreselleşmeyle ilgili ekonomik, sosyal ve çevresel zorlukları ele almak için birlikte çalıştığı benzersiz bir forumdur. OECD’nin bütçesi 370 milyon avronun üzerindedi.

FATF ise 2000 yılında bu yana terörizm finansmanı ve kara para aklamaya karşı FATF blacklist ülkelerini yayınlar. Şu anda sadece Kuzey Kore ve İran bu listededir. Ancak bunun yanında bir de riskli gözlem altında ülkeler listesi vardır. Bu listeye de Gri Liste adı verilmektedir. OECD ve Avrupa Birliğinin her ne kadar ayrı gözlem listeleri olsa da FATF ın yayın ve raporlamaları dikkate alınmaktadır.

Çoğu devletlerde kara para aklamayla ilgili mücadele mevzuatı vardır. Kara para aklama genellikle Ceza kanunu’nda ayrı bir suç olmakla beraber Avrupa Birliği gibi kuruluşlar kendi regülasyonlarını oluşturmaktalardır.

Gri liste, bir ülkenin uluslararası kredilere sınırlı erişimi olduğu anlamına gelir. Spesifik olarak, “ülkenin belirlenen stratejik eksiklikleri kararlaştırılan zaman dilimleri içinde hızlı bir şekilde çözmeyi taahhüt ettiği ve ekstra kontrollere tabi olduğu” anlamına gelir.

Gri Liste’ye dahil olmak, bir yargı bölgesinin kara para aklamayı ve terörün finansmanını önlemeye yönelik politikalarında tespit edilen “stratejik eksiklikleri” ifade ediyor. IMF gibi kuruluşlarda bu listeyi dikkate alıyorlar.

Türkiye’nin de Ekim 2021 tarihinde dahil olduğu bu listede: Arnavutluk, Bahamalar, Barbados, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Panama, Suriye, Uganda, Yemen ,Zimbabve, Ürdün ve Mali bulunuyor.

Daha önce 2011’de gri listeye giren Türkiye 2014 yılında çıkmayı başarmıştı. Girmemek için pek çok önlem alınsa da 2021 yılında yeniden girdi.

FATF Türkiye’nin gri listeye alınmasının sebeplerini

• Ciddi denetim konularının ele alınmaması,
• IŞİD ve El Kaide gibi BM tarafından belirlenen terör örgütleriyle yeterli mücadele verilmemesi,
• Kara para aklama davaları ve terörün finansmanı kovuşturmalarının Türkiye’nin ana odak noktası olmaması
  

sebeplerinden bu listeye girmiş oldu. Ayrıca yenilenen varlık barışının da bu listeye girmede etkili olduğu iddia ediliyor. Varlık barışı, çeşitli nedenlerle yurt dışına veya yurt içinde sistem dışına çıkarılan para, altın, döviz, taşınmaz (sadece yurtiçi), menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının vergisiz veya düşük oranlı bir vergi alınarak Türkiye’ye geri getirilmesini veya sisteme dahil edilmesini sağlamaktaydı.

Elbette ki gri listeden çıkmak mümkün ama bunun için öncelikle yukarıdaki konularda ciddi bir çalışma yapılması gerekecektir. OECD tarafından iddia edilen ve Birleşmiş Milletler tarafından belirlenmiş denetim konularını ele alması IŞİD ve El Kaide gibi BM tarafından belirlenen terör örgütleriyle mücadeleye odaklanması, kara para aklama davaları ve terörün finansmanı kovuşturmalarının ana odak noktası haline gelmesi gerekiyor. Ayrıca uzmanlar tarafından da iddia edilen varlık barışındaki ısrarcı tavrından çekinmesi gerekiyor.
Mauritius, Şubat 2020’de gri listeye eklendi. Buna karşılık Mauritius, bir eylem planı uygulamayı kabul etti. Bunun akabinde Ekim 2021’de gri listeden çıkmaya hak kazandı.Sosyal yardım çalışmaları,Finansal Hizmetler Komisyonu için etkin risk bazlı denetim planları geliştirildi, kara para aklama soruşturmalarını yürütebilmeleri için kolluk kuvvetlerine eğitim verdi.

Bir ülkenin gri listede bulunması, yabancı yatırımcının güveninin azalması anlamına gelmekle birlikte ülkeye sıcak para akışının azalmasına da neden oluyor. Bu sebeple Türk lirasının değer kaybı da olasılıklar arasında. Sıcak paradaki bu azalma bir ülkenin GSYH ‘sının yüzde 3’ü oranında gerçekleşiyor, benzer bir azalma doğrudan yabancı yatırım oranında da gerçekleşiyor.
Şirketler açısından ülkenin gri listede bulunması güven kaybına sebep olabilir. Yazar, Oya Özarslan bir yazısında” Ekonomik yaptırımlar olabiliyor, ekonomik boykotlar olabiliyor. En hafifinden, uluslararası kredi bulmak bile artık daha zorlaşacak. Yalnız hükümet için değil, belediyeler ve özel sektör için de kredi bulmak daha maliyetli ve daha zorlu olacak. Milyonlarca insan bu yeni durumdan etkilenecek” ifadelerini kullanmıştı.

Yurtdışı kaynaklı ödemelerde artık daha fazla kontrol olacağı için paranın Türkiye’ye gelmesi ya da gitmesi daha yavaş olabilir. Son dönemde özellikle ihracatçıların ödemelerinde yaşanan gecikmeler söz konusu olmakta.
Ayrıca yurt dışındaki bir şirket yatırım yapmak isteğinde yatırımı Türkiye’ye yollamaktan çekinebilir ve bu sebeple fona erişim zorlaşabilir. Özellikle FATF üyesi olan Amerika Merkezli yatırımcıların son dönemde Türk Start-upları fonlamakta çekingen olduğu da söylenebilir zira para bir kere riskli ülkeye geldiğinde o yatırımın gelen ülkeye geri getirilmesi zorlaşmakta. Bu noktada Türkiye’nin gerekli adımları atıp ihracatçılar olmak üzere Türk Şirketlerini olumsuz etkileyecek bu listeden bir an önce çıkmasını umuyoruz. Gurcan Partners olarak firmalara bu tarz riskleri elimine etmek adına özellikle AB içerisinde şirketleşme ve operasyonlarının farklı ülkelere yaymaları konusunda destek olmaya devam edeceğiz.

Türkiye’nin OECD Tarafından Gri Listeye Alınmasının Sonuçları 

Av. Bedrettin Gürcan LLM, MA, Ph.D.c
Simge Ayse Pala LLBs

Tüm hakları saklıdır. Türkiye’nin OECD Tarafından Gri Listeye Alınmasının Sonuçları isimli bu makalenin tüm hakları Gurcan Partner Uluslararası Hukuk Bürosunu aittir. İşbu yazı sadece bilgi vermek amaçlı olup yazarlar veya firma herhangi bir sorumluluk kabul etmez.

Gurcan Partners İstanbul

ADRES

EMAIL

@: [email protected]

TELEFON

Gürcan Partners Uluslararası Hukuk Bürosu olarak beş AB ve beş AB dışı ülkede ofisimiz ile hizmet vermekteyiz. Aşağıdaki makalelerimize lütfen göz atın.

• Ticaret Bakanlığı’nca Sağlanan Yurt Dışı Teşvikleri
• Uluslararası Vergilendirme
• Konut Ve Çatılı İşyerlerinin Satılması & Yeni Malik ve Kiracının Hakları
• Sanal Pos Başvuru Şartları
• Vakıf Üniversitelerinin Tüketici Hukuku Kapsamında Sorumlulukları
• İnternet Siteleri ve E-Ticaret Sitelerinde Bulunmasi Gereken Hukuki Metinler

Lütfen bizimle iletişime geçin.

24 saat içinde size geri döneceğiz.